همه چیز درباره زینک

روی یک ماده مغذی ضروری است که در انواع غذاهای گیاهی و حیوانی و یا در مکمل ها یافت می شود. روی یا همان زینک نقش کلیدی در سلامت پوست، عملکرد سیستم ایمنی و رشد سلولی دارد و میتواند در برابر آکنه، التهاب و برخی دیگر از مشکلات از بدن فرد محافظت نماید. روی یک ماده مغذی است که نقش های حیاتی زیادی در بدن انسان ایفا می کند. از آنجایی که بدن انسان به طور طبیعی روی تولید نمی کند، بنابراین باید آن را از طریق غذا یا مکمل ها برای بدن تامین شود. من در این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد روی یا همان زینک بدانید، از جمله عملکرد، مزایای سلامتی، دوزهای توصیه شده و عوارض جانبی احتمالی توضیح خواهم داد.

 

روی یا زینک چیست؟

روی به عنوان یک ماده مغذی ضروری در نظر گرفته می شود، به این معنی که بدن شما نمی تواند آن را تولید یا ذخیره کند. به همین دلیل است که شما باید زینک یا روی را از طریق رژیم غذایی خود به طور مستمر دریافت نمایید. روی برای فرآیندهای متعددی در بدن شما مورد نیاز است که در زیر به آنها اشاره می شود.

• بیان ژن _فرایندی که ژن ها عملکرد سلول ها را به آنها دیکته می کنند.
• واکنش های آنزیمی
• عملکرد ایمنی
• سنتز پروتئین_سنتز به معنای تجزیه و تحلیل یک ماده خاص برای تولید ماده ای دیگر می باشد.
• سنتز DNA
• بهبود زخم
• رشد و نمو 

روی به طور طبیعی در طیف گسترده ای از غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می شود. غذاهایی که به طور طبیعی حاوی این ماده معدنی نیستند، مانند غلات صبحانه و میان وعده ها، اغلب با اشکال مصنوعی روی یا زینک غنی می شوند. همچنین می توانید از مکمل های روی یا زینک استفاده کنید. به دلیل نقشی که روی در عملکرد سیستم ایمنی دارد، میتواند به برخی از قرص ها و سایر درمان های طبیعی سرماخوردگی اضافه می شود. مکمل های روی سلول های سیستم ایمنی را تحریک می کنند و استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند (استرس اکسیداتیو عدم تعادل میان رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها در بدن می باشد که به آسیب به سلول ها ختم میگردد). مطالعات نشان داده است که مصرف 80 تا 92 میلی گرم روی در روز میتواند طول زمانی سرماخوردگی را تا 33 درصد کاهش دهد. علاوه بر این، برخی تحقیقات نشان می دهند که مکمل های روی به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عفونت ها را کاهش می دهد و پاسخ سیستم ایمنی بدن را در افراد مسن تر تقویت می کند.

 

نقش زینک در بدن

روی یک ماده معدنی حیاتی است که بدن شما به روش های بی شماری از آن استفاده می کند. در واقع، روی، بعد از آهن،  دومین ماده معدنی کمیاب در بدن شما است و در هر سلولی وجود دارد. 

روی برای فعالیت بیش از 300 آنزیم دربدن انسان ضروری است که به متابولیسم، هضم، عملکرد سیستم عصبی و بسیاری از فرآیندهای دیگر کمک می کنند. علاوه بر این، برای رشد و عملکرد سلول های سیستم ایمنی بدن، نقشی حیاتی ایفا میکند. این ماده معدنی برای سلامت پوست، سنتز DNA و تولید پروتئین نیز ضروری است. علاوه بر این، رشد و نمو بدن به دلیل نقش زینک در رشد و تقسیم سلولی، به روی متکی است.

روی همچنین برای حس های  چشایی و بویایی افراد مورد نیاز است. از آنجایی که یکی از آنزیم هایی که برای طعم و بوی مناسب ضروری است به این ماده مغذی وابسته است، کمبود روی می تواند توانایی چشایی یا بویایی شما را کاهش دهد.

 

ویژگی های زینک برای سلامت بدن

تحقیقات نشان می دهد که روی دارای ویژگی های بی شماری برای سلامت بدن افراد می باشد.

 

تقویت سیستم ایمنی بدن

روی به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند. از آنجایی که زینک برای عملکرد سلول های ایمنی و پیام رسانی سلولی ضروری است، کمبود آن می تواند منجر به تضعیف پاسخ سیستم ایمنی بدن شود.

 

سرعت بخشیدن به بهبود زخم

روی معمولاً در بیمارستان ها به عنوان درمان سوختگی، زخم های خاص و سایر آسیب های پوستی مورد استفاده قرار میگیرد. از آنجایی که این ماده معدنی نقش مهمی در سنتز کلاژن، عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ التهابی ایفا می کند، برای بهبودی کامل ضروری است. در واقع، پوست شما دارای مقدار نسبتاً بالایی - حدود 5 درصد - از زینک می باشد. در حالی که کمبود روی می تواند سرعت بهبود زخم را کاهش دهد، مکمل روی می تواند سرعت بهبود زخم را به طور چشمگیری افزایش دهد. به عنوان مثال، در یک مطالعه 12 هفته ای بر روی 60 نفر که مبتلا به زخم پای دیابتی بودند، افرادی که با 50 میلی گرم روی در روز درمان شدند، کاهش قابل توجهی در اندازه زخم در مقایسه با گروهی که به آنها دارونما داده شده داشتند.

 

کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری های مرتبط با افزایش سن 

روی میتواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با افزایش سن، مانند ذات الریه، عفونت و دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) را کاهش دهد. روی می تواند استرس اکسیداتیو را کاهش دهد و با تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن، فعالیت سلول‌های T و سلول‌های کشنده طبیعی را بهبود بخشیده که این امر به محافظت از بدن در برابر عفونت کمک می‌کند. وظیفه ی سلول های T نابود کردن پاتوژن های مضر، بوسیله فرستادن سیگنال به سیستم پاسخ ایمنی بدن در برابر تهدیدها می باشد.

در برخی از مطالعات قدیمی‌تر، افراد مسن‌تری که مکمل روی را دریافت می‌کنند، پاسخ بهتری به واکسیناسیون آنفولانزا، کاهش خطر ابتلا به ذات‌الریه و افزایش عملکرد ذهنی را تجربه می‌کنند. یک مطالعه در سال 2007 نشان داد که مصرف 45 میلی گرم روی در روز میتواند بروز عفونت را در افراد مسن تا 66 درصد کاهش دهد.

همچنین، درمطالعه ای که در سال 2013 بر روی بیش از 4200 نفرانجام شده است، مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی روزانه مانند ویتامین E، ویتامین C و بتا کاروتن، به همراه 80 میلی گرم روی، ضعف بینایی را کاهش داده و به طور قابل توجهی خطر ابتلا به AMD پیشرفته را بسیار کم کرده است. بیماری AMD که مخفف Age-related Macular degeneration  می باشد، بیماری تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا بوده که شایعترین علت کوری در افراد مسن است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می‌شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.

 

کمک به درمان آکنه

آکنه یک بیماری شایع پوستی است که تخمین زده می شود تا 9.4 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار داده است.در واقع آکنه با انسداد غدد تولید کننده روغن، باکتری ها و التهاب ایجاد می شود. مطالعات نشان داده است که درمان‌های موضعی و خوراکی روی یا همان زینک می‌توانند به طور مؤثری آکنه را با کاهش التهاب، مهار رشد باکتری P. acnes و سرکوب فعالیت غدد چربی درمان کنند.  P. acnes یكی از هزاران نوع باكتری است كه بر روی بدن انسان همزیستی می‌كند. افراد مبتلا به آکنه سطح پایین تری از روی یا زینک دارند. بنابراین، مکمل های زینک میتوانند به کاهش علائم آکنه کمک کنند.

 

کاهش التهابات پوستی

زینک استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد و سطح برخی از پروتئین های التهابی را در بدن فرد را نیز کاهش می دهد. استرس اکسیداتیو عدم تعادل بین دو نوع مختلف مولکول در بدن افراد می باشد.رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها و به این معنی که رادیکال‌های آزاد بیش از حد وجود دارند و در مقابل آنتی اکسیدان کافی وجود ندارد. در نتیجه، رادیکال‌های آزاد اضافی شروع به آسیب رساندن به سلول‌ها و بافت‌های بدن انسان می‌کنند. استرس اکسیداتیو منجر به التهاب مزمن می شود، عاملی که در طیف گسترده ای از بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، سرطان و زوال ذهنی نقش دارد. در مطالعه‌ای در سال 2010 روی 40 فرد مسن‌، مشخص گردید که افرادی که 45 میلی‌گرم روی در روز مصرف می‌کردند، نسبت به گروهی که از دارونماها استفاده کرده بودند، کاهش بیشتری در علایم التهابی داشتند.

 

علائم کمبود زینک در بدن

اگرچه کمبود شدید روی بسیار نادر است، اما می‌تواند در افراد مبتلا به جهش‌های ژنتیکی نادر، نوزادان شیرخواری که مادرانشان دچار کمبود روی هستند، افراد معتاد به الکل و هر فردی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کند میتواند رخ دهد. علائم کمبود شدید روی عبارتند از، اختلال در رشد و تکامل، تاخیر در بلوغ جنسی، مشکلات پوستی، اسهال مزمن، اختلال در بهبود زخم و مشکلات رفتاری است. اشکال خفیف‌تر کمبود روی یا زینک، به‌ویژه در کودکان کشورهای در حال توسعه که دارای رژیم‌های غذایی فاقد مواد مغذی مهم هستند، بسیار شایع‌تر است. تخمین زده می شود که حدود 2 میلیارد نفر در سراسر جهان به دلیل دریافت ناکافی روی در رژیم غذایی، دچار کمبود این ماده در بدن خود هستند. از آنجایی که کمبود روی سیستم ایمنی شما را مختل می کند، احتمال عفونت را افزایش داده و تصور می شود که کمبود روی باعث بیش از 450000 مرگ در کودکان زیر 5 سال در سال است.

کسانی که در معرض خطر کمبود روی هستند عبارتند از:

• افراد مبتلا به بیماری های گوارشی مانند بیماری کرون
• گیاهخواران و وگان ها
• افرادی که باردار یا شیرده هستند
• شیرخواران مسن که فقط با شیر مادر تغذیه می شوند
• افراد مبتلا به کم خونی سلول داسی شکل
• افرادی که سوءتغذیه دارند، از جمله کسانی که بی اشتهایی یا پرخوری عصبی دارند
• افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه
• افراد مبتلا به اعتیاد به الکل 

علائم کمبود خفیف روی شامل اسهال، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، نازک شدن موها، اختلال در حس های بویایی و چشایی، پوست خشک، مشکلات باروری و اختلال در ترمیم زخم است. تشخیص کمبود روی با استفاده از تست های آزمایشگاهی به دلیل کنترل شدید بدن شما بر روی سطوح زینک دشوار است. بنابراین، حتی اگر آزمایش‌ها سطوح طبیعی را نشان دهند، ممکن است همچنان کمبود روی داشته باشید. پزشکان هنگام تعیین اینکه آیا به مکمل زینک نیاز دارید یا خیر، سایر عوامل مانند رژیم غذایی ضعیف و ژنتیک را در کنار نتایج آزمایش خون در نظر می گیرند.

 

منابع غذایی حاوی زینک 

بسیاری از غذاهای حیوانی و گیاهی به طور طبیعی غنی از روی هستند، که مصرف مقادیر کافی را برای اکثر مردم آسان می کند.

غذاهایی که دارای بیشترین میزان روی هستند عبارتند ازموارد زیر میباشد.

صدفها و خرچنگ ها

گوشت گاو، خوک، بره و گاومیش کوهان دار

گوشت بوقلمون و مرغ

ماهی ساردین، سالمون 

حبوبات شامل نخود، عدس، لوبیا سیاه، لوبیا چشم بلبلی

آجیل و دانه ها مانند دانه کدو تنبل، بادام هندی، دانه شاهدانه 

محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر

تخم مرغ

غلات مانند جو، کینوا، برنج قهوه ای

برخی از سبزیجات شامل قارچ، کلم پیچ، نخود، مارچوبه و چغندر

محصولات حیوانی، مانند گوشت و صدف، حاوی مقادیر زیادی روی هستند، به شکلی که بدن شما به راحتی آن را جذب می کند. به خاطر داشته باشید که روی موجود در منابع گیاهی مانند حبوبات و غلات به دلیل وجود سایر ترکیبات گیاهی جذب کمتری دارند. در حالی که بسیاری از غذاها به طور طبیعی سرشار از روی هستند، برخی از غذاها مانند غلات صبحانه آماده و شکلات های پروتئینی که به پروتئین بار شهرت دارند، با زینک غنی شده اند.

 

مسمومیت و دوزهای توصیه شده در مصرف زینک

همانطور که کمبود روی می تواند باعث ایجاد مشکلات در سلامتی افراد شود، مصرف بیش از حد آن نیز می تواند منجر به عوارض جانبی منفی می شود. شایع ترین علت مسمومیت روی، مصرف بیش از حد روی می باشد که می تواند علائم حاد و مزمن ایجاد کند. علائم مسمومیت شامل موارد زیر می باشد.

• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• گرفتگی و درد شکم
• سردرد

همچنین مصرف بیش از حد زینک می تواند باعث کمبود سایر مواد مغذی شود.به عنوان مثال، مصرف بالای روی می تواند در جذب مس و آهن اختلال ایجاد کند. کاهش سطح مس حتی در افرادی که فقط دوزهای کمی بالا از روی( 60 میلی گرم در روز)  را به مدت 10 هفته مصرف می کنند گزارش شده است.

 

دوز توصیه شده در مصرف زینک

به منظور جلوگیری از مصرف بیش از حد، از مکمل های روی با دوز بالا خودداری کنید، مگر اینکه پزشک توصیه مصرف زینک با این دوز را به شما توصیه کرده باشد. مقدار توصیه شده برای مردان بالغ 11 میلی گرم و برای زنان بالغ 8 میلی گرم  در روز می باشد. افرادی که باردار و شیرده هستند باید به ترتیب 11 و 12 میلی گرم در روز، زینک مصرف کنند. فقط در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص است که با عدم جذب زینک مواجه می شویم، در غیر این صورت باید به راحتی از طریق رژیم غذایی روی توسط بدن شما جذب شود. با این حال، افرادی که محدودیت های غذایی خاصی دارند، مثل گیاهخواران، میتوانند در تامین نیازهای خود، از طریق رژیم غذایی مشکل داشته باشند. بالاترین سطح قابل تحمل در مصرف روی 40 میلی گرم در روز است. با این حال، این مورد برای افرادی که کمبود روی دارند، که ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های زینک با دوز بالا داشته باشند، صدق نمی‌کند. اگر مکمل مصرف می کنید، شکل های  قابل جذب مانند سیترات روی یا گلوکونات روی را به جای اکسید روی که جذب ضعیفی دارند، انتخاب کنید.

 

سخن آخر 

روی برای سنتز DNA، عملکرد سیستم ایمنی، متابولیسم و رشد مورد نیاز است. مصرف زینک میتواند التهاب و خطر ابتلا به برخی بیماری های مرتبط با افزایش سن را کاهش دهد. مصرف 11 میلی گرم زینک برای مردان و 8 میلی گرم زینک برای زنان، از طریق رژیم غذایی مناسب می باشد، اما افراد مسن و کسانی که از رژیم های غذایی محدود پیروی می کنند و افرادی که دارای شرایط و بیماری خاصی هستند که بدنشان از جذب روی توسط رژِیم غذایی جلوگیری میکند، نیاز دارند که از مکمل های زینک و یا روی استفاده نمایند. از آنجایی که مصرف مکمل‌های روی یا زینک با دوز بالا می‌توانند منجر به عوارض جانبی خطرناکی شوند، بسیار مهم است که به توصیه‌ها پایبند بوده و فقط در صورت لزوم از مکمل‌های زینک استفاده کنید.

شما میتوانید برای مشاهده قیمت و خرید انواع مکمل زینک و روی با بهترین برندهای مکمل های روی یا زینک به دسته بندی مکمل زینک در سایت خانه دارو مراجعه نمایید.

توسط: حسین طهرانی