پیری، برخی از سلول‌های مغز را بیش از سایرین تغییر می دهد
بر اساس تحقیقات جدید نقشه‌برداری مغز که توسط موسسه ملی بهداشت (NIH) تأمین مالی شده است، دانشمندان کشف کرده‌اند که همه سلول‌های مغز به یک شکل پیر نمی‌شوند. آن‌ها دریافتند که برخی از سلول‌ها، مانند گروه کوچکی از سلول‌های کنترل‌کننده هورمون، ممکن است نسبت به سایرین، تغییرات بیشتری مرتبط با افزایش سن در فعالیت ژنتیکی داشته باشند. نتایج منتشر شده، از این ایده پشتیبانی می‌کند که برخی از سلول‌ها نسبت به سایر سلول‌ها نسبت به فرآیند پیری و اختلالات مغزی ناشی از پیری حساس‌تر هستند.
دکتر ریچارد جی. هودز، مدیر موسسه ملی پیری در NIH، گفت: پیری مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری آلزایمر و بسیاری از اختلالات مغزی مخرب دیگر است. این نتایج نقشه بسیار دقیقی از سلول‌های مغزی که ممکن است بیشترین تأثیر را از پیری بگیرند، ارائه می‌دهد. این نقشه جدید ممکن است نحوه تفکر دانشمندان در مورد چگونگی تأثیر پیری بر مغز را تغییر دهد و همچنین راهنمایی برای توسعه درمان‌های جدید برای بیماری‌های مغزی مرتبط با پیری ارائه دهد.
دانشمندان از ابزارهای پیشرفته تجزیه و تحلیل ژنتیکی برای مطالعه سلول‌های مغز موش‌های ۲ ماهه جوان و ۱۸ ماهه پیر»استفاده کردند. برای هر سن، محققان فعالیت ژنتیکی انواع مختلفی از سلول‌ها را که در ۱۶ ناحیه وسیع مختلف قرار دارند که ۳۵٪ از کل حجم مغز موش را تشکیل می‌دهند را تجزیه و تحلیل کردند.
همانند مطالعات قبلی، نتایج اولیه، کاهش فعالیت ژن‌های مرتبط با مدارهای عصبی را نشان داد. این کاهش‌ها در نورون‌ها، سلول‌های مدار اولیه، و همچنین در سلول‌های گلیال به نام آستروسیت‌ها و الیگودندروسیت‌ها مشاهده شد که می‌توانند با کنترل سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی و عایق الکتریکی فیبرهای عصبی، از سیگنال‌دهی عصبی پشتیبانی کنند. در مقابل، پیری، فعالیت ژن‌های مرتبط با ایمنی و سیستم‌های التهابی مغز و همچنین سلول‌های رگ‌های خونی مغز را افزایش داد.
تجزیه و تحلیل بیشتر به شناسایی انواع سلول‌هایی که ممکن است بیشترین حساسیت را به پیری داشته باشند، کمک کرد. به عنوان مثال، نتایج نشان داد که پیری، رشد نورون‌های تازه متولد شده را که حداقل در سه قسمت مختلف مغز یافت می‌شوند را کاهش می‌دهد. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که برخی از این نورون‌های تازه متولد شده ممکن است در مداری که برخی از اشکال یادگیری و حافظه را کنترل می‌کند، نقش داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به موش‌ها در تشخیص بوهای مختلف کمک کنند.
سلول‌هایی که به نظر می‌رسد بیشترین حساسیت را به پیری دارند، بطن سوم را احاطه کرده‌اند، یک خط لوله اصلی که مایع مغزی نخاعی را قادر می‌سازد از هیپوتالاموس عبور کند. هیپوتالاموس که در مرکز مغز موش قرار دارد، هورمون‌هایی تولید می‌کند که می‌توانند نیازهای اساسی بدن، از جمله دما، ضربان قلب، خواب، تشنگی و گرسنگی را کنترل کنند. نتایج نشان داد که سلول‌های پوشاننده بطن سوم و نورون‌های مجاور در هیپوتالاموس، بیشترین تغییرات را در فعالیت ژنتیکی با افزایش سن دارند، از جمله افزایش ژن‌های ایمنی و کاهش ژن‌های مرتبط با مدار عصبی.
محققان خاطرنشان کردند که این مشاهدات با مطالعات قبلی روی چندین حیوان مختلف که ارتباط بین پیری و متابولیسم بدن را نشان داده‌اند، از جمله مطالعاتی که در مورد چگونگی افزایش طول عمر با روزه‌داری متناوب و سایر رژیم‌های غذایی محدودکننده کالری انجام شده است، همسو است. به طور خاص، نورون‌های حساس به سن در هیپوتالاموس به تولید هورمون‌های تغذیه و کنترل‌کننده انرژی معروف هستند، در حالی که سلول‌های پوششی بطن، عبور هورمون‌ها و مواد مغذی بین مغز و بدن را کنترل می‌کنند.
این پروژه توسط دکتر کلی جین، دکتر بوسیلیکا تاسیک و دکتر هونگکوی زنگ از موسسه علوم مغز آلن در سیاتل رهبری شد. دانشمندان از ابزارهای نقشه‌برداری مغز - که به عنوان بخشی از طرح ابتکاری تحقیقات مغز از طریق پیشبرد فناوری‌های عصبی نوآورانه (BRAIN) - شبکه سرشماری سلولی (BICCN) موسسه ملی بهداشت (NIH) توسعه داده شده‌اند - برای مطالعه بیش از ۱.۲ میلیون سلول مغزی، یا حدود ۱٪ از کل سلول‌های مغزی، از موش‌های جوان و پیر استفاده کردند.
دکتر جان نگای، مدیر طرح BRAIN Initiative، گفت: سال‌ها دانشمندان اثرات پیری بر مغز را عمدتاً بر روی یک سلول در هر زمان مطالعه می‌کردند. اکنون، با ابزارهای نوآورانه نقشه‌برداری مغز - که توسط طرح BRAIN NIH امکان‌پذیر شده است - محققان می‌توانند بررسی کنند که چگونه پیری بر بخش عمده‌ای از کل مغز تأثیر می‌گذارد. این مطالعه نشان می‌دهد که بررسی مغز به صورت جهانی‌تر می‌تواند بینش‌های جدیدی در مورد چگونگی پیر شدن مغز و اینکه چگونه بیماری‌های عصبی ممکن است فعالیت طبیعی پیری را مختل کنند، در اختیار دانشمندان قرار دهد.
مراقبت از مغز در برابر پیری با کمک تغذیه و مکمل‌ها
پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که پیری به‌طور یکسان بر همه سلول‌های مغزی اثر نمی‌گذارد و برخی از نواحی مانند هیپوتالاموس و سلول‌های بطن سوم بیشتر از سایر بخش‌ها تحت تأثیر تغییرات ژنتیکی ناشی از افزایش سن قرار می‌گیرند. این یافته‌ها می‌تواند راه را برای شناخت بهتر اختلالات وابسته به سن مانند آلزایمر و افت شناختی باز کند.
برای حفظ سلامت مغز در برابر این تغییرات، در کنار رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم، استفاده از برخی مکمل‌های تغذیه‌ای می‌تواند بسیار مؤثر باشد:
- امگا 3 (روغن ماهی): به بهبود عملکرد نورونی و کاهش التهاب کمک می‌کند.
- ویتامین B کمپلکس (مخصوصاً B6، B9 و B12): در حفظ سلامت سلول‌های عصبی و حافظه نقش دارد.
- CoQ10 (کوآنزیم کیوتن): آنتی‌اکسیدانی قوی برای محافظت از سلول‌های مغز در برابر پیری
- آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین E و C: برای مقابله با استرس اکسیداتیو مؤثرند.
- فسفاتیدیل‌سرین و استیل‌ال‌کارنیتین: برای بهبود تمرکز و کاهش افت شناختی
در صورت تمایل به تهیه مکمل‌های باکیفیت و اصل برای تقویت حافظه و عملکرد مغز، می‌توانید به داروخانه آنلاین خانه دارو مراجعه کنید و یا از مشاوره حضوری در داروخانه در شهر پردیس بهره‌مند شوید. در خانه دارو، مجموعه‌ای متنوع از مکمل‌های ویژه سلامت مغز با برندهای معتبر در دسترس شماست.
همواره به یاد داشته باشید که مراقبت از مغز، کلید حفظ کیفیت زندگی در دوران سالمندی است.
توسط: حسین طهرانی