علائم و نشانه های کمبود ویتامین A

ویتامین A یک ماده مغذی محلول در چربی است که برای سلامت بینایی، سیستم ایمنی، باروری و پوست ضروری است. علائم کمبود ویتامین A شامل مشکلات بینایی، مشکل در باردار شدن، پوست خشک یا ملتهب، عفونت قفسه سینه و غیره است.

دو نوع ویتامین A در غذاها یافت می شود: ویتامین A از پیش ساخته شده و پروویتامین A

ویتامین A از پیش ساخته شده همچنین به عنوان رتینول شناخته می شود و معمولاً در گوشت، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می شود.

از سوی دیگر، بدن کاروتنوئیدهای موجود در غذاهای گیاهی مانند میوه ها و سبزیجات قرمز، سبز، زرد و نارنجی را به ویتامین A تبدیل می کند.

در حالی که کمبود آن در کشورهای توسعه یافته نادر است، بسیاری از مردم در کشورهای در حال توسعه ویتامین A کافی دریافت نمی کنند.

زنان باردار، مادران شیرده، نوزادان و کودکان در معرض بیشترین خطر کمبود هستند. فیبروز کیستیک و اسهال مزمن نیز ممکن است خطر کمبود را افزایش دهند.

 

در اینجا 8 علامت و نشانه کمبود ویتامین A آورده شده است.

1. پوست خشک

ویتامین A برای ایجاد و ترمیم سلول های پوست مهم است. همچنین به مبارزه با التهاب ناشی از برخی مشکلات پوستی کمک می کند

دریافت نکردن ویتامین A کافی میتواند باعث ایجاد اگزما و سایر مشکلات پوستی باشد

اگزما وضعیتی است که باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می شود. چندین مطالعه بالینی نشان داده اند که آلیترتینوئین، یک داروی تجویزی با فعالیت ویتامین A، در درمان اگزما موثر است.

در یک مطالعه، افراد مبتلا به اگزمای مزمن که روزانه 10 تا 40 میلی گرم آلیترتینوئین مصرف می کردند تا 53 درصد کاهش علائم خود را تجربه کردند.

به خاطر داشته باشید که خشکی پوست می تواند دلایل زیادی داشته باشد، اما کمبود مزمن ویتامین A ممکن است دلیل آن باشد.

 

2. خشکی چشم

مشکلات چشمی از شناخته شده ترین مسائل مربوط به کمبود ویتامین A هستند.

در موارد شدید، دریافت نکردن ویتامین A کافی می‌تواند منجر به کوری کامل یا مرگ قرنیه شود که با علائمی به نام لکه‌های Bitot مشخص می‌شود. ( لکه‌های Bitot یک علامت بالینی مرتبط با کمبود شدید ویتامین A است. این لکه‌ها به صورت نواحی خاکستری-سفید و مثلثی شکل روی ملتحمه چشم (بافت سفید چشم) ظاهر می‌شوند و معمولاً در نزدیکی گوشه خارجی چشم مشاهده می‌شوند.)

خشکی چشم یا ناتوانی در تولید اشک یکی از اولین نشانه های کمبود ویتامین A است.

کودکان خردسال در هند، آفریقا و آسیای جنوب شرقی که رژیم غذایی فاقد ویتامین A دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به خشکی چشم هستند 

مکمل ویتامین A می تواند این وضعیت را بهبود بخشد.

یک مطالعه نشان داد که دوزهای بالای ویتامین A شیوع خشکی چشم را تا 63 درصد در میان نوزادان و کودکانی که به مدت 16 ماه مکمل مصرف کرده‌اند کاهش می‌دهد.

 

2. شب کوری

کمبود شدید ویتامین A می تواند منجر به شب کوری شود

چندین مطالعه مشاهده ای شیوع بالای شب کوری را در کشورهای در حال توسعه گزارش کرده اند.

با توجه به گستردگی این مشکل، پزشکان برای بهبود سطح ویتامین A در افرادی که در معرض خطر شب کوری هستند، تلاش کرده اند.

در یک مطالعه، به زنان مبتلا به شب کوری ویتامین A به شکل غذا یا مکمل داده شد. هر دو شکل ویتامین A وضعیت را بهبود می بخشد. توانایی زنان برای انطباق با تاریکی بیش از 50 درصد طی شش هفته درمان افزایش یافت

 

3. ناباروری و مشکل در بارداری

ویتامین A برای تولید مثل در مردان و زنان و همچنین رشد مناسب در نوزادان ضروری است.

اگر برای باردار شدن مشکل دارید، کمبود ویتامین A میتواند یکی از دلایل آن باشد. کمبود ویتامین A می تواند منجر به ناباروری در مردان و زنان شود.

مطالعات نشان می دهد که موش های ماده با کمبود ویتامین A در باردار شدن مشکل دارند و ممکن است جنین هایی با نقص مادرزادی داشته باشند.

تحقیقات دیگر نشان می دهد که مردان نابارور میتوانند به دلیل سطوح بالاتر استرس اکسیداتیو در بدنشان نیاز بیشتری به آنتی اکسیدان داشته باشند. ویتامین A یکی از مواد مغذی است که به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن عمل می کند

کمبود ویتامین A نیز با سقط جنین مرتبط است.

مطالعه‌ای که سطوح خونی مواد مغذی مختلف را در زنانی که سقط‌های مکرر داشتند، تجزیه و تحلیل کرد، نشان داد که آنها دارای سطوح پایین ویتامین A هستند.

 

5. تاخیر در رشد

کودکانی که ویتامین A کافی دریافت نمی‌کنند، میتوانند دچار توقف رشد شوند. زیرا ویتامین A برای رشد مناسب بدن انسان ضروری است.

چندین مطالعه نشان داده اند که مکمل های ویتامین A، به تنهایی یا همراه با سایر مواد مغذی، می توانند رشد را بهبود بخشند. بیشتر این مطالعات بر روی کودکان کشورهای در حال توسعه انجام شده است

در واقع، یک مطالعه روی بیش از 1000 کودک در اندونزی نشان داد که آنهایی که کمبود ویتامین A داشتند و مکمل‌های با دوز بالا را طی چهار ماه مصرف کردند، 0.15 اینچ (0.39 سانتی‌متر) بیشتر از کودکانی که دارونما مصرف کردند، رشد کردند.

با این حال، بررسی مطالعات نشان داد که مکمل ویتامین A در ترکیب با سایر مواد مغذی ممکن است تأثیر بیشتری بر رشد نسبت به مکمل ویتامین A به تنهایی داشته باشد.

به عنوان مثال، کودکانی که در آفریقای جنوبی دچار توقف رشد می‌شوند و چندین ویتامین و مواد معدنی دریافت کرده‌اند، نمرات طول برای سن نیم امتیاز بهتر از آن‌هایی است که فقط ویتامین A دریافت کرده‌اند.

 

6. عفونت گلو و قفسه سینه

عفونت های مکرر، به ویژه در گلو یا قفسه سینه، ممکن است نشانه کمبود ویتامین A باشد.

مکمل های ویتامین A میتوانند به بهبود عفونت های دستگاه تنفسی کمک کند، اما نتایج تحقیقات متفاوت است.

مطالعه ای روی کودکان در اکوادور نشان داد که کودکان کم وزنی که 10000 واحد بین المللی ویتامین A در هفته مصرف می کردند نسبت به کودکانی که دارونما دریافت می کردند عفونت های تنفسی کمتری داشتند.

از سوی دیگر، بررسی مطالعات روی کودکان نشان داد که مکمل های ویتامین A ممکن است خطر ابتلا به عفونت گلو و قفسه سینه را تا 8 درصد افزایش دهد.

پزشکان پیشنهاد کردند که مکمل ها فقط باید به کسانی داده شود که کمبود واقعی دارند.

علاوه بر این، طبق یک مطالعه در افراد مسن، سطوح بالای پروویتامین A در خون بتاکاروتن کاروتنوئید ممکن است در برابر عفونت های تنفسی محافظت کند.

 

7. بهبود ضعیف زخم

زخم هایی که پس از جراحت یا جراحی به خوبی بهبود نمی یابند ممکن است با سطوح پایین ویتامین A مرتبط باشند.

این به این دلیل است که ویتامین A باعث ایجاد کلاژن، یک جزء مهم پوست سالم می شود. تحقیقات نشان می دهد که ویتامین A خوراکی و موضعی می تواند پوست را تقویت کند.

مطالعه ای روی موش ها نشان داد که ویتامین A خوراکی باعث بهبود تولید کلاژن می شود. این ویتامین حتی اگر موش‌ها استروئید مصرف می‌کردند، این تأثیر را داشت که می‌تواند از بهبود زخم جلوگیری کند

تحقیقات بیشتر روی موش‌ها نشان داد که درمان پوست با ویتامین A موضعی از زخم‌های مرتبط با دیابت جلوگیری می‌کند

تحقیقات روی انسان ها نتایج مشابهی را نشان می دهد. مردان سالمندی که زخم‌ها را با ویتامین A موضعی درمان می‌کردند، در مقایسه با مردانی که از کرم استفاده نمی‌کردند، 50 درصد کاهش اندازه زخم‌های خود داشتند.

 

8. آکنه و جوش

از آنجایی که ویتامین A باعث رشد پوست می شود و با التهاب مبارزه می کند، میتواند به پیشگیری یا درمان آکنه کمک کند.

مطالعات متعدد سطوح پایین ویتامین A را با وجود آکنه مرتبط کرده اند

در یک مطالعه روی 200 بزرگسال، سطح ویتامین A در افراد مبتلا به آکنه بیش از 80 میکروگرم کمتر از افراد بدون این بیماری بود.

ویتامین A موضعی و خوراکی ممکن است آکنه را درمان کند. تحقیقات نشان می دهد که کرم های حاوی ویتامین A می توانند تعداد ضایعات آکنه را تا 50 درصد کاهش دهند.

شناخته شده ترین شکل ویتامین A خوراکی که برای درمان آکنه استفاده می شود ایزوترتینوئین یا آکوتان است. این دارو می تواند در درمان آکنه بسیار موثر باشد، اما ممکن است تعدادی از عوارض جانبی، از جمله تغییرات خلق و خو و نقایص مادرزادی داشته باشد.

 

خطرات مصرف بیش از حد ویتامین A

ویتامین A برای سلامت کلی مفید است. با این حال، مصرف بیش از حد آن می تواند خطرناک باشد.

هیپرویتامینوز A یا سمیت ویتامین A معمولاً از مصرف مکمل‌های با دوز بالا در دوره‌های زمانی طولانی ایجاد می‌شود. افراد به ندرت بیش از حد ویتامین A را تنها از طریق رژیم غذایی دریافت می کنند

ویتامین A اضافی در کبد ذخیره می‌شود و می‌تواند منجر به مسمومیت و علائم مشکل‌ساز مانند تغییرات بینایی، تورم استخوان‌ها، پوست خشک و خشن، زخم‌های دهان و گیجی شود.

زنان باردار باید به ویژه مراقب باشند که ویتامین A بیش از حد مصرف نکنند تا از نقایص مادرزادی احتمالی جلوگیری کنند.

همیشه قبل از شروع مکمل های ویتامین A با پزشک خود مشورت کنید.

افراد با شرایط سلامتی خاص ممکن است به مقدار بیشتری ویتامین A نیاز داشته باشند. با این حال، اکثر بزرگسالان سالم به 700-900 میکروگرم در روز نیاز دارند. زنانی که شیر می دهند نیاز بیشتری دارند، در حالی که کودکان به کمتری نیاز دارند.

سخن آخر 

ویتامین A یکی از مواد مغذی حیاتی برای حفظ سلامت بینایی، تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد پوست است. کمبود این ویتامین می‌تواند با علائمی مانند خشکی چشم، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات پوستی همراه باشد. با توجه به اهمیت این ویتامین، تامین آن از طریق رژیم غذایی متعادل یا مصرف مکمل‌های مناسب ضروری است.

برای تهیه مکمل‌های باکیفیت حاوی ویتامین A و سایر محصولات تقویتی، می‌توانید به داروخانه آنلاین خانه دارو مراجعه کنید. داروخانه آنلاین خانه دارو با ارائه اطلاعات کامل و امکان خرید آنلاین، شما را در مسیر حفظ سلامتی‌تان یاری می‌کند.

توسط: حسین طهرانی